Georgia and the Anatolian Turks in the 12th and 13th Centuries

Abstract
This article presents a study of the political and military relations of the Kingdom of Georgia and the Muslims of Anatolia from the 12th century AD up to the Mongol conquest of the region in the mid 13th century. Georgia's expansion during the 12th century and the web of marriage alliance that the Muslim rulers of Anatolia wove to protect themselves drew her into conflict even with distant principalities with which she shared no border, such as the Artukids of Mardin. Meanwhile, Erzurum appears to have been obliged to acknowledge Georgian suzerainty for much of the 12th and early 13th centuries. In the 13th century, however, the Mongol threat forced the Seljuks of Rūm and Georgia to form an alliance, and Georgians came to form a significant part of the Seljuk army. This alliance was sealed with a marriage between the Seljuk sultan and a member of the Georgian ruling house, the Bagratids, and the Seljuks appear to have derived prestige from their association with the Bagratid dynasty. /// Bu makalede Gürcistan Kralliği ile Anadolu Müslümanlarinin MS 12 yüzyildan 13. yüzyil ortalarindaki Moğol istilasina kadar olan dönemdeki siyasi ve askeri ilişkileri incelenmektedir. Gürcistan'in 12. yüzyil boyunca süregelen yayilimi ve Anadolu'nun Müslüman yöneticileri ile kendilerini koruma sözü karşiliği yapilan evlilik anlaşmalari Gürcistani, Mardin'deki Artuklular gibi sinir paylaşimi dahi olmayan uzak yönetimlerle bile anlaşmazliğa sürüklemiştir. Bu arada 12. ve 13. yüzyilin büyük bir diliminde Erzurum Gürcistan'in hükümdarliğini kabul etmiş gibi görünmektedir. 13. yüzyilda ortaya çikan Moğol tehdidi Selçuklu -- Gürcistan ittifakini zorunlu kilmiş ve bu dönemde Selçuklu ordusunun önemli bir bölümünü Gürcü askerler oluşturmuştur. Bu ittifak Selçuklu sultani ile Gürcistan hanedani Bagratilerin bir üyesinin evlenmesi ile garanti altina alinmiştir. Bagrati hanedani ile kurulan bu ilişkinin Selçuklulara itibar kazandirdiği anlaşilmaktadir.


http://www.jstor.org/pss/20065551?searchUrl=%2Faction%2FdoBasicSearch%3FQuery%3DTamar%2Bqueen%2Bof%2Bgeorgia%26Search.x%3D5%26Search.y%3D11%26wc%3Don&Search=yes

ბიბლიოთეკა, როგორც ინფორმაციის მოძიების საუკეთესო წყარო და მასში ქცევის წესები

ბიბლიოთეკა ინფორმაციის მოძიების საუკეთესო წყაროა. ამის მიზეზი კი რამდენიმეა: უპირველეს ყოვლისა იქ არსებული წყაროები უფრო უტყუარია ვიდრ სხვა ნებისმიერ გზით მოძიებული წყაროები შეიძლება იყოს, გარდა ამისა ბიბლიოთეკაში არის გაცილებით დიდი რაოდენობის ინფორმაცია ვიდრე ნებიმიერ სხვა დაწესებულებასა თუ ინფორმაციის მოძიების სხვა საშვალებებში.

რაც შეეხება ბიბლიოთეკაში ქცევის წესებს, ის სხვადასხვა ბიბლიოთეკაში უმნიშვნელოდ განსხვავდება, თუმცა პროცედურა თითქმის ერთნაირია. იქ მისვლის შემდე შეგიძლია მოითხოვო ნებისმიერი წიგნი რომლითაც დაინტერესებული ხარ, თუ ეს წიგნი აქვთ მას მოქცემენ და შეგიძლიათ მშვიდად წაიკითხოთ იქვე თუ არ აქვთ ძოგიერთ ბიბლიოთეკაში მაგ. საგაროში შეიძლება სხვა კორპუსში ჰქონდეთ. ასეთ შემთხვევაში ან თქვენ თითონ უნდა მიბრძანდეთ იქ ან ბიბლიოტეკა გამოიწერს და იდგილზე მოგიტანენ თუმცა ეს პროცედურა შეიძლება 40 წუთდან 1 დღემდე გაგრძელდეს. ასევე ზოგან იგივე პრინციპი სხვადასხვა ბიბლიოთეკებს შორისაც მოქმედებს, თუმცა აქ მომსახურების ვადები უფრო იზრდება. იმ შემთხვევაში თუ წიგნის სახლში წაყება გინდათ, ჯერ უდა გაარკვიოთ სეიძლება თუ არა ამ წიგნის გათანა, თუ შეიძლება მაშინ ამ ბიბლიოტეკაში დაკჭირდებათ დარეგისტრირება, რისტვისაც პირადობის მოწმობაა საჭირო. ამის შემდეგ შეძლებთ წიგნის გათანას გარკვეული ვადით (ეს ვადა სხვადასხვა ბიბლიოთექაში სხვადასხვაა) რისი ამოწურვის შემდეგაც წიგნი უნდა დააბრუნოთ. დაგვიანების ან წიგნის დაზიანების შემთხვევაში მოქმედებს ჯარიმები. (ჯარიმის რაოდენობაც განსხვავდება სხვადასხვა ბიბლიოთეკაში) გისურვებთ წარმათებებს...

საშინაო პოლიტიკური ვითარება თამარის მეფობის პერიოდში

თამარი მეფობის დასაწყის საკმაოდ რთული აღმოჩდა სამეფო ხელისუფლებისთვის
მიხედავად იმისა, რომ თამარი ერთხელ უკვე იყო მეფედ კურთხეული როგორც გიორგი მესამის თანამოსაყდრედ. დიდებულთა მოთხოვნით ის 1184წ. მეორედ ეკურთხა მეფედ მას შემდეგ რაც დიდებულებმა თამარს ნდობა გამოუცხადეს. გარდა ამისა ამ პერიედში დიდმა თავადებმა დაიწყეს ბრძოლა გიორგის მიერ ხელისუფლებაში მოყვანილი დაბალი წარმომავლობის, მაგრამ ხელისუფლების ერთგული ადამიანების წინააღმდეგ. ერთ-ერთი პირველი ამ ბრძოლას ანტონ გნოლისთავის ძე საქართველოს ჭყონდიდელ-მწიგნობართუხუცესი შეეწირა. მას ჯერ ორი ძმა მოოუკლეს კახაბრის ძეებმა შემდეგ კი თანამდებობიდან გადააყენეს და მის ადგილზე კათოლიკოსი არსენი დანიშნეს, რომელსაც თამარის ისტორიკოსი ხელისუფლების მოყვარულს უწოდებს. თუმცა ამით მეფის პრობლემები არ დამთავრებულა. ამჯერად თავის მოთხოვნები ყუთლუ-არსლანმა წამოაყენა, რომელიც გიორგის მიერდანიშნული თანამდებობის პირი იყო და რომელსაც როგორც ჩანს ბევრი მომხრე ჰყავდა. მან მეფეს ისანში სამეფო სასახლის გვერდით კარვის(სასახლის) აშენება მოსთხოვა სადაც გათავსდებოდა სამეფო კარავი,(ერთგვარი პარლამენტი) რომელიც საკანონმდებლო ხელისუფლებას თავისტავზე იკისრებდა. ამაზე მათ მეფისგან უარი და ყუთლუ-არსლანის დაპატიმრება მიიღეს. ამის შემდეგ თმარმა ქართლის ერისთავის რატის ხვაშაქი ცოქელის და სამძივართა დედის კრავაი ჯაყელის მეშვეობით მოლაპარაკებები დაიწყო ყუთლუს მომხრეებთან წარმატებითაც დაასრულა კარავი არ აშენდა.

ამის სშემდეგ სამეფო ხელისუფლება იწყებს გაძლიერებას. პირველი ამის შემდეგ რას თამარმა გააკეთა, საეკლესიო კრების მწვევა იყო. აქ თამარი მომხრეები შეეცადნენ არსენის გადაყენებას. მიუხედავად იმისა, რომ მათ ეს არ გამოუვიდათ ის მაინც მოახერხეს, რომ უამრავი უღირსი ეპისკოპსი გადააყენეს.

მიუხედავად ამ წარმატებისა სამეფო ხელისუფლების მტრები მაინც საკმაოდ ძლიერები იყვნენ. მათ მეჭურჭლეთუხუცესი აბულასანის და მსახურთუხუცესი ვარდან დადიანის თაოსნობით მოახერხეს თამარისთვის, ვლადიმერ-სუსდალის მთავრის ანდრია ბოგოლებსკის ძე იური,(გიორგი რუსი) 1185წ. შეერთოდ ქმრად. თუმცა გიორგის შეუფერებელი საქციელის გამო მეფე მას ორ წელში გაეყარადა იური კი ბიზანტიის გზას გაუყენა. ამის შემდეგ ის დავით სოსლანზე დაქორწინდა 1188წ. რომელთანაც ორი შვილი ეყოლა.

მიუხედავად იმისა რომ გიორგი რუსი დიდიხნის განმავლობაში დევნილობაში ამ პაქტს სულაც არ შეუშლია ხელი იმაში რომ საქართველოში აჯანყების მიზეზი გამხდარიყო. მან კლარჯეთისა და შავშეთს ერისთავთ ერისთავის გუზანის, სამცხის სპასალარის ბოცოს და ბარდან დადიანის დახმარებით აჯანყება მოაწყო და გეგუთში 1191წ. თავი მეფედ გამოაცხადა. თუმცა სამთავრობო ძალებმა ისინი პირწმინდად დაამარცხეს. გიორგი ჯერ დააპატიმრეს შემდეგ კი კვლავ გააძევეს. მიუხედავად ამისა
გუზმანი აჯანყებას განაგრძობდა შაჰარმენთა დახმარებით თუმცა ის მალევე დამარც-ხდა. მოგვიანებით დააპატიმრეს და თვალები დასთხარეს.

1193წ. გიორგი რუსი კვლავშეეცადა საქართველოში შემოჭრას ამჯერად რანის მხრიდან თუმცა ამჯერადაც დამარცხდა. ამის შემდეგ ის აღარგამოსენილა საქართველოში.

ამის შემდგომ ქვეყნის შიგნიდ სიმშვიდე დამყარდა და ბრძოლა სამეფო ხელისუფლებასა დიდებულებს შორის აჯანყებაში აღარ გადაზდილა. თუმცაღა მე-13 საუკუნის 10-იან წლებში იყო მთიელთა აჯანყება,(ფშავ-ხევსურების და დიდოელების მონაწილეობით) რომელიც მიმართული იყო არა იმდენად სამეფო ხელისუფლები წინააღმდეგ რამდენადაც დიდებულების წინააღმდეგ, რომლებიც მთაში ბატონ-ყმობის დაწესებაც ცდილობდნენ. თუმცა აჯანყება დამარცხდა დიდებულებმა მაინც ვერ მოახერხეს ტავის მიზნის მიხწევა.


საქართველოს ისტორიის ნარკვევები(ტომი მე-3) თავი მე-5(საქართველო მე-12 მე-13 ს.ს. მიჯნაზე) პარაგრაფი პირველი(საშინაო პოლიტიკური ვითარება თამარის დროს(გ.ვ 296))